شاخص تراز تجاری Trade Balance در فارکس

یکی از شاخص های اقتصادی مهم در جهان، شاخص تراز تجاری بوده که معامله گران بسیاری مخصوصا معامله گران بازار فارکس به آن توجه دارند. شاخص تراز تجاری یا Bot دارای نکات مختلفی می‌باشد و قبل از استفاده از آن در تحلیل های خود باید به این نکات توجه داشت. در این مقاله قصد داریم تا به صورت تخصصی به این شاخص اقتصادی پرداخته و انواع آن را به شما عزیزان آموزش دهیم.

شاخص تراز تجاری Trade Balance چیست؟

شاخص تراز تجاری (Trade Balance) یا BOT یک ابزار مهم است که برای ارزیابی نسبی تعادل بین واردات و صادرات یک کشور به کار می‌رود، همچنین یک شاخص برای یک بازه زمانی مشخص است که میزان ارز پولی صادرات و واردات کشورها را نشان می‌دهد. این شاخص نشان می‌دهد که یک کشور به اندازه کافی کالا و خدمات را صادر می‌کند تا بتواند هزینه‌های واردات خود را پوشش دهد، یا به عبارت دیگر، نشان دهنده نوع و میزان واردات و صادرات یک کشور است.

تراز تجاری کشورها یا مثبت است و یا منفی، به تراز تجاری مثبت مازاد تجاری و به تراز تجاری منفی کسری تجاری نیز می‌گویند. در واقع تراز تجاری برای نشان دادن جریان تجارت کشورها به کار رفته و همان طور که گفته شد برای صادرات یا واردات کشورها می‌باشد. ارز صادرات کشورها از محصولات و خدماتی مشخص می‌شود که به دیگر کشورها ارائه شده و ارزش واردات به محصولات و خدماتی است که از کشورهای دیگر دریافت می‌شود. تراز تجاری معمولا در کشورهای جهان توسط بانک مرکزی اعلام شده اما در آمریکا توسط دفتر تحلیل اقتصادی (BEA) اعلام می‌شود.

برای درک تراز تجاری به طور مثال ایران در سال 2021 به میزان 10 میلیارد صادر کرده و 15 میلیارد دلار محصول یا خدمات وارد کرده است که از طریق محاسبه این دو عدد می‌توان بیشتر بودن میزان واردات را متوجه شد که تراز تجاری کشور با این ارقام منفی خواهد بود. البته این مقادیر برای مثال بود و واقعیت ندارد اما برای محاسبه تراز تجاری هر کشور می‌توان از این طریق اقدام کرد.

یکی از نکاتی که اقتصاددان های جهان به آن می‌پردازند این است که تراز تجاری منفی همیشه یک موضوع منفی و خطرناک برای اقتصاد یک کشور نیست. به طور مثال کشوری مانند عربستان که دارای ذخایر عظیم نفتی می‌باشد، با فروش نفت خود، کالاها و خدمات بسیاری را از کشورها وارد کرده و اغلب اوقات، وارد کردن آن محصول صرفه اقتصادی بیشتری برای آنها دارد. همچنین امکان وارد کردن محصولات نشان دهنده این است آن کشور از منابع مالی خوبی برای واردات برخوردار است.

فرمول تراز تجاری Trade Balance

همان طور که در بالا نیز تا حدودی فرمول تراز تجاری یا BOT گفته شد، تراز تجاری تفاوت محصولات و خدماتی است که به کشور وارد شده و محصولات و خدماتی که از کشور خارج شده است، می‌گویند. از این رو با فرمول زیر شاخص تراز تجاری کشورها بدست می آید.

تراز تجاری (BOT) = صادرات – واردات

معمولا برای یادگیری و فهم درست تراز تجاری مثبت و منفی کشورهای آمریکا و چین مثال زده می‌شوند. از چندین سال قبل آمریکا دچار تراز تجاری منفی یا همان کسری تجاری شده اما چین با توجه به صادرات بالای آن دارای تراز تجاری مثبت یا مازاد تجاری می‌باشد.

تحلیل میزان شاخص تراز تجاری در اقتصاد کشورها

هرچند شاخص تراز تجاری یکی از مهمترین شاخص ها بوده اما مقدار مثبت بودن یا منفی بودن این شاخص ربطی قدرتمند بودن یا ضعیف بودن اقتصاد یک کشور ندارد. تاثیر گذاری و تحلیل درست شاخص BOT یا همان تراز تجاری هنگامی مشخص می‌شود که مدت زمان مقدار این شاخص به همراه عوامل دیگری همچون متعادل نبودن این شاخص و سیاست های اقتصادی نیز سنجیده شود.

هنگامی که صحبت از تراز تجاری مثبت می‌شود یعنی صادرات از واردات بیشتر است. همچنین در صورت اعلام تراز تجاری منفی برای یک کشور، یعنی واردات آن از صادرات بیشتر می‌باشد. به تراز تجاری مثبت مازاد تجاری گفته شده و به تراز تجاری منفی، کسری تجاری نیز گفته می‌شود.

در رابطه با تراز تجاری منفی یا همان کسری می‌توان تجارت آمریکا و چین را مثال زد. همان طور که گفته میزان منفی بودن یا مثبت بودن تراز تجاری را نمی‌توان به عنوان یک شاخص برای قدرت یا ضعف اقتصاد یک کشور در نظر گرفت. در رابطه با آمریکا و چین، کسری تجاری آمریکا در سالیان گذشته به مرور در حال افزایش بوده با این حال نمی‌توان آن را دلیل بر ضعف اقتصاد آمریکا در نظر گرفت.